A memoria do patrimonio industrial de Rías Baixas

A memoria do patrimonio industrial

A monumentalidade destes símbolos da puxanza económica das Rías Baixas axuda a manter viva a historia recente da provincia de Pontevedra

A provincia de Pontevedra conserva un importante patrimonio industrial que mantén viva a memoria dos anos de maior desenvolvemento dos sectores conserveiro e naval e de actividades estratéxicas, aínda que menos coñecidas, como a obtención de volframio en Fontao. Son inmobles monumentais que se reinventaron como espazos multiúsos ou centros expositivos, e aqueles que están sen recuperar conservan intacto o interese histórico e etnográfico a pesar da decadencia exterior.

A zona de Beiramar, en Vigo, é unha das mecas do turismo industrial na provincia de Pontevedra ao concentrar no bordo litoral a frenética actividade dos seus peiraos, as grandes factorías pesqueiras e navais en activo, e os vestixios das súas predecesoras —hoxe abandonadas— como a nave de Alfageme, cuxas pezas máis sinaladas expóñense no Museo da Conserva. Tamén son interesantes os restos da Artística e os silos da Panificadora, que agora se intenta recuperar para uso cidadán.

Falar de patrimonio industrial nas Rías Baixas implica unha visita obrigada ao Museo Massó de Bueu, que custodia a colección baleeira máis importante de España. E sen saír do Morrazo, no litoral de Cangas, sitúanse a antiga conserveira da familia, que chegou a darlle emprego a dúas mil persoas, e os restos da baleeira do mesmo nome, ambas as dúas clausuradas nos anos noventa.

Muíño de mareas A Seca

Atópase situado na pontevedresa ría de Arousa, na parroquia cambadesa de Corbillón, entre as puntas de Tragove e Fefiñáns. Ten a denominación da Seca porque a zona interior queda seca na baixamar e volve encherse na preamar. Aproveitaba os fluxos do mar para facer funcionar as súas catro moas e hoxe acolle un pequeno museo. Chegou a moer ata 200 quilogramos por moa en dúas quendas, de día e de noite. A rehabilitación do complexo conservou o muíño, acondicionado como museo, para mostrar o legado popular das Rías Baixas.

O Centro de Interpretación da Conserva da Illa de Arousa ocupa a antiga fábrica de Goday, sede da primeira conserveira industrializada de Galicia. Para o Museo da Salga do Grove tamén se recuperaron dúas antigas naves de salgadura ou salgadeiras, mentres que, en Vigo, os arquitectos Aldo Rossi e César Portela transformaron a vella conserveira de Alcabre no Museo do Mar de Galicia.

Hoxe, a cheminea da azucreira de Portas é un excelente miradoiro panorámico sobre todo o val do Salnés

Menos coñecida é a antiga azucreira de Portas, rehabilitada hai uns anos e cuxa cheminea de 60 metros de alto converteuse nun miradoiro panorámico ao Salnés. Tamén se recuperou como centro multiúsos a fábrica Laforet en Soutomaior, de onde saía o carburo cálcico que se utilizaba na iluminación de conserveiras. A que aínda espera a súa oportunidade para ser visitada é a Fábrica da Luz de Segade, en Caldas de Reis. Actualmente atópase en ruínas, pero ten unha historia apaixonante.

Outra das pezas singulares do patrimonio industrial de Pontevedra é o muíño de Covián en Silleda, único polas súas características e dimensións. Os restos do edificio, situado nun lugar de gran valor paisaxístico, datan de 1810 e foi rehabilitado en 2008.